Wydawca treści
Ochrona lasu
Ogrodzenie uprawy leśnej
Szeliniak sosnowiec
Miejsce pułapkowe - wałek chwytny na szeliniaka sosnowca
Żerowisko szeliniaka sosnowca na sadzonce sosny popsolitej
Borecznikowiec rudy
Szkody od wiatru
Opieńkowa zgnilizna korzeni
Pożary lasu
Rytownik dwuzębny
Ochrona lasu to dział gospodarki leśnej mający na celu chronić las i jego poszczególne składniki poprzez profilaktykę lub zabiegi doraźne stosowane jako efekt szkodliwego oddziaływania czynników abiotycznych i biotycznych, występujących na co dzień w ekosystemach leśnych.
Ochrona lasu w Nadleśnictwie Wieluń skierowana jest na przeciwdziałanie czynnikom zagrażającym trwałości lasów do których zaliczamy: owady, grzyby patogeniczne, zjawiska abiotyczne, a także zwierzęta wywołujące szkody w uprawach i młodnikach.
Szkodniki owadzie
Szczególnie duże znaczenie dla trwałości lasów mają szkody powodowane przez owady posiadające zdolność do masowego - gradacyjnego pojawu. W drzewostanach zarządzanych przez Nadleśnictwo Wieluń prowadzimy szereg działań profilaktycznych mających na celu ograniczanie szkód, wczesne wykrywanie potencjalnego zagrożenia – monitoring oraz zabiegi zwalczające.
Najistotniejsze w ostatnich latach wydaje się zagrożenie ze strony szkodników liściożernych: chrabąszczy, barczatki sosnówki, brudnicy mniszki, boreczników, szkodników upraw - głównie ryjkowcowatych, szkodników korzeni do których zaliczymy pędraki chrabąszczy oraz szkodników wtórnych tzn.: rytownik dwuzębny, smolik znaczony, przypłaszczek granatek, cetyńce.
Grzyby patogeniczne
Choroby grzybowe stanowią równie poważny problem dla leśników jak i szkodniki owadzie. Największe zagrożenie odnotowujemy w szkółkach leśnych. Są to: zgorzel siewek, mączniak prawdziwy dębu oraz osutka sosny. W przypadku drzewostanów różnych faz rozwojowych największe zagrożenie występuje ze strony grzybów wywołujących opieńkową zgniliznę korzeni oraz hubę korzeniową – szczególne zagrożone są drzewostany rosnące na gruntach porolnych.
Zapobieganie szkodom wywoływanym przez grzyby patogeniczne w szkółkach leśnych polega przede wszystkim na dezynfekcji gleby i zaprawianiu nasion, a w drzewostanach na kierowaniu się odpowiednimi zasadami sanitarnymi na etapie zakładania oraz pielęgnowania drzewostanów, do których zaliczamy: dobór odpowiedniego terminu zabiegów pielęgnacyjnych, zabezpieczenie pniaków po ściętych drzewach za pomocą grzybów antagonistycznych, odpowiedni dobór składu gatunkowego upraw na gruntach porolnych, stosowanie rozluźnionej więźby w zakładanych zalesieniach, ochrona przed nadmiernymi szkodami powodowanymi przez zwierzynę, ograniczenie mechanicznego przygotowania gleby na powierzchniach zagrożonych przez grzyby pasożytnicze, dobór odpowiednich terminów zabiegów pielęgnacyjnych.
Szkody od zwierząt
Szkody powodowane przez zwierzynę w lasach zarządzanych przez Nadleśnictwo Wieluń są istotnym czynnikiem szkodotwórczym. Wpływają one na obniżanie jakości hodowlanej upraw i młodników. Najistotniejsze szkody to: zgryzanie, spałowanie, czechmanie, wydeptywanie oraz wyrywanie drzew w uprawach i młodnikach. Na zgryzanie najbardziej narażone są uprawy z dużym udziałem gatunków liściastych. Spałowanie dotyczy głownie młodników sosnowych - powstaje w największym stopniu w okresie zimowo-wiosennym.
Zabezpieczanie drzewostanów przed szkodami od zwierzyny polega głównie na ochronie upraw i młodników poprzez stosowanie repelentów, ogrodzeń, materiałów chroniących strzałkę oraz pączki. Nadleśnictwo stosuje także wykładanie drzew zgryzowych poprzez celowe wycinanie bądź pozostawianie na gruncie w okresie niedoboru pokarmu świeżo ściętych drzew pozyskanych w cięciach pielęgnacyjnych.
Czynniki abiotyczne
Do czynników abiotycznych, mogących negatywnie wpływać na środowisko zaliczamy: skrajnie niskie bądź wysokie temperatury, wiatry, niedobór albo nadmiar opadów atmosferycznych, wyładowania atmosferyczne oraz pożary.
Na terenie Nadleśnictwa Wieluń odnotouje się corocznie szkoy w drzewostanach spowodowane przez silne wiatry, susze, a także okiść czy śnieg. Szkody powstałę w wyniku tych zjawisk mają często silmy charakter uszkadzając 100 ha lasów. Ww. szkody przekładają się na stan zdrowotny lasu, a tym samym ekspansję szkodników wtórnych atakujących osłabione drzewostany.
Pożary
Pożary stanowią jedno z najniebezpieczniejszych jeśli nie największych zagrożeń dla istnienia lasów. Największe zagrożenie występuje w okresie od 1 kwietnia do 31 października. Szczególnie sprzyjająca powstawaniu pożarów jest tzw. pogoda pożarowa charakteryzująca się: temperaturą powietrza przekraczającą 22oC, wilgotnością powietrza spadającą poniżej 40% oraz wilgotnością ściółki nie przekraczającą 15%. W tym okresie nie rzadko wystarczy tylko nie istotny z punktu widzenia człowieka fakt, by spłonięciu uległo nawet kilkadziesiąt hektarów lasu. Pożar z uwagi iż jest to zjawisko gwałtowne i w szybkim tempie ogarnia tereny leśne stanowi także ogromne zagrożenie dla zwierząt bytujących w środowisku.
W celu zabezpieczenia terenów leśnych przed pożarami proadzone są działania już na etapie planowania nasadzeń poprzez dobieranie liściastych gatunków drzew tworząc przy ich pomocy pasy przy drogach publicznych, które charakteryzują się niższą palnością niż gatunki iglaste. Prowadzimy stałą obserwację terenów leśnych za pomocą wież przeciwpożarowych i systemu kamer, a także stosowane są patrole naziemne Służby Leśnej w okresie największego zagrożenia pożarowego.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Zwalczanie chrabąszcza majowego oraz kasztanowca
Zwalczanie chrabąszcza majowego oraz kasztanowca
Imago chrabąszcza kasztanowca - fot. Kacper Bierowiec
fot. Archiwum ZOL w Radomiu - Larwy chrabąszczy bytujące w glebie.
fot. Archiwum ZOL w Radomiu - Otwory po imago chrabąszczy.
fot. Kacper Bierowiec - Osobniki dorosłe.
fot. Kacper Bierowiec - Osobniki dorosłe żerujące na liściach dębu.
fot. Kamil Borczyk - Osobniki dorosłe żerujące na liściach dębu.
fot. Piotr Adrych - Dromader wykonujący oprysk.
fot. Archiwum ZOL w Radomiu - Uszkodzone siewki sosny przez pędraki.
W Nadleśnictwie Wieluń trwają prace nad przygotowaniem oprysku agrolotniczego.
W związku z planowanym w Nadleśnictwie Wieluń opryskiem lotniczym chcielibyśmy przybliżyć opis zwalczanych owadów oraz przebieg zabiegu.
Kim dokładnie są ci sprawcy i jaki jest ich tryb życia? To chrabąszcz majowy i kasztanowiec. W ciągu dnia chrabąszcze nie są zbyt aktywne, odrętwiałe i ospałe przesiadują na roślinach żywicielskich. Dopiero podczas ciepłych, bezwietrznych wieczorów uaktywniają się i wtedy też odbywają swoją rójkę lecąc w korony drzew na tzw. żer regeneracyjny – na uzupełnianie energii. Ich celem są przede wszystkim różne gatunki drzew liściastych: zwłaszcza dęby, ale też buki, brzozy, klony, leszczyny, topole, wierzby, a także drzewa owocowe. Zdarza się im również ogryzać kwiaty sosen i igły modrzewi.
Chrabąszcz majowy - postać dorosła. fot. Kacper Bierowiec
#1 Skąd wiemy, że w tym roku należy wykonać oprysk?
Corocznie, w okresie 15 sierpnia – 30 września wykonuje się kontrolę występowania szkodników korzeni gleby (inaczej zapędraczenia gleby). Termin poszukiwań musi wyprzedzić czas w którym larwy schodzą głęboko do ziemi. Na powierzchniach zagrożonych, zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu wykonuje się doły próbne o wymiarach 1,0 x 0,5 m i głębokości co najmniej 0,5 m. Ziemię wykopaną z dołu przeszukuje się dokładnie w poszukiwaniu pędraków. Standardowo wyznacza się 6 dołów na ha, lecz w przypadku dużej ilości pędraków partię kontrolną można zwiększyć. Po dokonaniu kontroli dokumentację wraz ze znalezionymi owadami przekazuje się ekspertom z Zespołu Ochrony Lasu. Analizują oni zebrany materiał określając gatunki (po wyglądzie odwłoka), wiek (po szerokości puszki głowowej) i stopień zagrożenia (w zależności od siedliska, w oparciu o tabele z liczbami krytycznymi). Właśnie na tej podstawie ustala się prognozy i zalecenia dla dalszych działań. W sytuacji zagrożenia wykonuje się jeszcze do końca kwietnia kontrolę uzupełniającą mającą na celu potwierdzenie zagrożenia.
#2 Biologia owada
Rójka chrabąszcza rozpoczyna się pod koniec kwietnia, gdy temperatura gleby wzrasta ponad 10 °C. Pierwsze na powierzchnie wychodzą samce, a 10 dni po nich samice. Po kolejnych ok. 10 dniach żerowania i kopulacji składają one jaja w glebie (zwłaszcza na powierzchniach otwartych i nasłonecznionych) na głębokości 10-20 cm – 2-3 cykle po 10-30 szt. (a więc jedna samica od 20 - 90 jaj!). Po kolejnych 4 – 6 tygodniach wylęgają się pędraki, które żyją w próchnicznej warstwie gleby, a w 4 roku kalendarzowym, po ostatniej wylince schodzą na głębokość 30 – 60 cm i przepoczwarczają się. Po kolejnych 4 – 6 tygodniach pojawia się owad doskonały, który w tej formie spędza ostatnią zimę w glebie.
Cały opisany cykl trwa 4 lata i masowy wysyp chrabąszczy następuje właśnie co 4 lata.
#3 Rośliny żywicielskie
Owad dorosły chrabąszcza po wylocie z gleby żeruje w koronach drzew około dwóch tygodni i w tym czasie osłabia aparat asymilacyjny drzew. Korzysta on z miękkich świeżych liści, które właśnie się pojawiły. W ciągu dnia chrząszcze są odrętwiałe – siedzą na liściach i pędach. Intensywnie latają dopiero wieczorem. Imago żeruje najchętniej na liściach dębu, ale zdarzają się też na brzozie, buku czy klonie.
Najgroźniejsza jest larwa. Pędraki w pierwszym roku życia odżywiają się próchnicą i korzonkami traw. Wraz ze wzrostem żywią się coraz grubszymi korzeniami, uszkadzając system korzeniowy prawie wszystkich gatunków drzew i krzewów. Stanowią w tej formie zagrożenie dla szkółek, upraw i młodników. Wyrządzają szkody także w rolnictwie i sadach. Charakterystycznym objawem, świadczącym o intensywnym żerowaniu pędraków jest usychanie sadzonek na znacznych obszarach młodego lasu. W młodnikach powodują one natomiast osłabienie i zamieranie młodych drzewek oraz ułatwiają atakowanie ich przez korzeniowca wieloletniego (grzyb patogeniczny).
#4 Oprysk
Gdy wszystkie dostępne metody profilaktyki i zwalczania (zróżnicowany skład gatunkowy, utrzymywanie zwarcia drzew w drzewostanie, opór biologiczny – ptaki, dziki, jeże, krety itd.) są niewystarczające, w roku masowego pojawu chrabąszczy podejmowana jest decyzja o wykonaniu oprysku lotniczego. Kluczową kwestią jest zaplanowanie go w czasie pomiędzy wylotem chrząszczy, a rozpoczęciem składania jaj przez samice – ok. 10 dni. Raz na 4 lata mamy więc tylko 10 dni szansy, aby coś zrobić. Biorąc pod uwagę, że jedna samica produkuje do 80 jaj, spóźnienie może nieść ze sobą poważne konsekwencje w przyszłości.
Wieloletnie obserwacje pozwalają nam określić rok w którym nastąpi rójka i określić jej nasilenie. W oparciu o te dane została podjęta decyzja o ograniczeniu populacji chrabąszcza z zastosowaniem oprysku lotniczego preparatem Mospilan 20SP. Został on dopuszczony decyzją Ministra Rolnictwa do stosowania w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie. Jest środkiem owadobójczym w formie proszku, rozpuszczalnym w wodzie, o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Nie wymaga okresu karencji dla ludzi, zwierząt, a także pszczół. Ważną informacją jest, że należy zachować jedynie 14 dni okresu karencji od ostatniego zastosowania do dnia zbioru jakichkolwiek płodów runa leśnego. Przed opryskiem preparat Mospilan 20SP zostanie połączony z środkiem Ikar 95CE tzw. adiuwiantem (substancją pomocniczą) oraz wodą i w tej postaci rozpylony.
#5 Zabiegi agrolotnicze
Sprzęt który zostanie użyty do oprysku (np. samolot Dromader) musi mieć aktualne badania techniczne do stosowania środków ochrony roślin oraz być odpowiednio skalibrowany, aby dostosować dawkę środka. Pomagają w tym precyzyjne atomizery. Pilot znając mapę powierzchni zabiegu, w oparciu o dane GPS dobiera trasę przelotu opryskując tylko i wyłącznie wyznaczone oddziały.
W aktualnych komunikatach dotyczących zabiegu podajemy szeroki zakres dat. Spowodowane jest to faktem, że ostateczny termin zwalczania zostanie ustalony na podstawie obserwacji przebiegu rójki chrabąszczowatych oraz panujących warunków atmosferycznych. Sam zabieg lotniczy będzie trwał ok. 2 dni i tylko w tym krótkim czasie wprowadzony zostanie okresowy zakaz wstępu do lasu. Szczegółowe pisma informujące o oprysku zostaną wysłane m.in. do wszystkich zainteresowanych powiatów, gmin, sołectw czy kół pszczelarzy. Prosimy o przestrzeganie zakazu i dostosowanie się do ustaleń.